Een DDoS-aanval, oftewel een distributed denial of service-aanval, is een van de meest voorkomende en ontwrichtende vormen van cyberaanvallen. Het doel is simpel: een website, server of netwerk zo overbelasten dat deze niet meer bereikbaar is voor gewone gebruikers.
We duiken diep in de technische en praktische kant van DDoS, zonder het onnodig ingewikkeld te maken.
Een DDoS-aanval (distributed denial of service) is gericht op het tijdelijk of permanent verstoren van een online dienst. Dit gebeurt door een groot aantal verzoeken tegelijk naar een server of netwerk te sturen, waardoor deze overbelast raakt en niet meer reageert.
In tegenstelling tot een DoS-aanval (denial of service), waarbij de aanval vanaf één bron plaatsvindt, komt een DDoS-aanval van honderden of zelfs duizenden apparaten tegelijk. Deze apparaten vormen samen een zogenaamd botnet: een netwerk van geïnfecteerde computers, routers of IoT-apparaten die op afstand worden aangestuurd door een aanvaller.
Opbouw van een botnet
De aanvaller infecteert apparaten met malware, vaak zonder dat gebruikers dit merken. Deze 'zombiemachines' worden daarna op afstand geactiveerd om tegelijk verkeer te sturen naar het beoogde doelwit.
Massaal verkeer versturen
Het botnet wordt ingezet om bijvoorbeeld miljoenen dataverzoeken per seconde naar een server te sturen. Dit kunnen eenvoudige ping-verzoeken zijn, maar ook complexe aanvragen zoals HTTPS-verzoeken.
Overbelasting van het systeem
De server, firewall of applicatie-infrastructuur kan de hoeveelheid verkeer niet aan, raakt overbelast en wordt (gedeeltelijk) onbereikbaar. Dit zorgt voor downtime, vertragingen of foutmeldingen.
DDoS-aanvallen zijn niet alleen vervelend, maar kunnen ook serieuze financiële en reputatieschade veroorzaken. Zeker als het om een webshop of kritieke online dienst gaat.
Een DDoS-aanval kan zich op verschillende manieren uiten. Soms is het overduidelijk, een website ligt volledig plat. Maar vaak begint het subtiel, met kleine haperingen of foutmeldingen die langzaam erger worden.
Er zijn een aantal kenmerken die kunnen wijzen op een DDoS-aanval:
Trage of niet-reagerende websites
Pagina’s laden traag of geven foutmeldingen zoals “502 Bad Gateway” of “Service Unavailable.”
Onbereikbare e-mail of apps
Diensten zoals webmail, klantportalen of mobiele apps reageren niet of sluiten automatisch af.
Pieken in bandbreedte of CPU-gebruik
Monitoringtools tonen plotseling ongebruikelijk veel netwerkverkeer of serverbelasting, zonder duidelijke oorzaak.
Verhoogd aantal verzoeken uit verdachte IP-ranges
Logbestanden tonen duizenden gelijktijdige verzoeken van onbekende of buitenlandse adressen.
De gevolgen van een DDoS-aanval kunnen ernstig zijn, zeker voor organisaties die afhankelijk zijn van online bereikbaarheid. Enkele veelvoorkomende gevolgen zijn:
Omzetverlies
Een webshop die urenlang offline is, mist directe verkoopkansen.
Reputatieschade
Klanten of gebruikers verliezen vertrouwen als een dienst onbereikbaar is of instabiel werkt.
Extra kosten
Herstel, beveiligingsmaatregelen en verloren productiviteit kosten tijd en geld.
Mogelijke afleiding voor andere aanvallen
Soms wordt een DDoS-aanval gebruikt als rookgordijn om gelijktijdig andere systemen aan te vallen, zoals databases of klantaccounts.
Het tijdig herkennen van symptomen kan helpen om sneller in te grijpen en de schade te beperken.
DDoS-aanvallen komen in verschillende vormen voor, elk met een eigen techniek en impact. Grofweg kunnen we ze onderverdelen in drie hoofdtypes: volumetrische aanvallen, protocol-aanvallen en application layer-aanvallen. Daarnaast bestaan er specifieke tools en technieken die veel worden ingezet.
Bij volumetrische aanvallen draait alles om het verbruiken van bandbreedte. Het doel is om zoveel mogelijk verkeer naar het doelwit te sturen dat de netwerkverbinding verstopt raakt.
ICMP flood:
Een stroom aan ICMP-echoverzoeken (pings) overspoelt de server. Dit zorgt voor overbelasting doordat het systeem elke ping moet beantwoorden.
UDP flood:
UDP-verkeer wordt willekeurig verstuurd naar poorten op het doelwit, waardoor de server tijd verspilt aan het verwerken van niet-bestaande verbindingen.
DNS amplification:
Hierbij worden kleine DNS-verzoeken gestuurd naar open resolvers met een gespoofd IP-adres. De reactie is vele malen groter dan het verzoek, wat leidt tot een enorme datastroom richting het slachtoffer.
Deze aanvallen richten zich op zwaktes in netwerkprotocollen zoals TCP of IP.
SYN flood:
Maakt misbruik van het TCP-handshakeproces. De aanvaller stuurt massa’s SYN-verzoeken zonder het proces af te maken, waardoor serverresources vastlopen.
Teardrop-aanval:
Verstoort de reassemble-functie van besturingssystemen door ongeldige IP-fragmenten te versturen.
Deze aanvallen zijn subtieler en gericht op specifieke applicaties of websites.
HTTP flood:
Legitieme ogende HTTP-verzoeken worden massaal verzonden om webservers over te belasten. Moeilijk te onderscheiden van normaal verkeer.
Slowloris:
Houdt verbindingen met de server langdurig open zonder deze af te ronden. De server raakt uitgeput in het verwerken van deze incomplete verbindingen.
In extreme gevallen wordt een aanval uitgevoerd met als doel blijvende schade aan de hardware of software van een systeem. Denk aan firmware-aanvallen of het overschrijven van geheugen.
Er zijn tools beschikbaar die door kwaadwillenden gebruikt worden om aanvallen uit te voeren, zoals:
LOIC (Low Orbit Ion Cannon):
Veelgebruikt in amateuristische aanvallen, simpel te gebruiken en open source.
Booters en stresser-services:
Online diensten die DDoS-aanvallen als een service aanbieden, vaak tegen betaling. Deze zijn meestal gericht op gaming servers, webshops of concurrenten.
Een DDoS-aanval is moeilijk te voorkomen, maar je kunt wel veel doen om je ertegen te beschermen en de impact te beperken. Door een combinatie van technische maatregelen, monitoring en voorbereiding kun je je infrastructuur weerbaarder maken.
Gebruik een firewall of web application firewall (WAF)
Deze kunnen kwaadaardig verkeer vroegtijdig filteren en blokkeren, nog vóórdat het je server bereikt.
Rate limiting en throttling
Hiermee beperk je het aantal verzoeken dat een gebruiker in een bepaalde tijd mag doen. Zo voorkom je dat één bron je systeem overbelast.
Load balancing
Door het verkeer te verdelen over meerdere servers, wordt de druk per server verminderd. Dit verhoogt de kans dat je dienst beschikbaar blijft.
Er bestaan gespecialiseerde diensten die zich richten op het detecteren en afweren van DDoS-aanvallen. Bekende partijen zijn onder andere:
Cloudflare
Biedt automatische bescherming en filtering tegen allerlei soorten aanvallen, inclusief volumetrische en applicatielaag-aanvallen.
Akamai
Heeft een wereldwijd netwerk en beschermt grote organisaties tegen grootschalige DDoS-aanvallen.
AWS Shield / Azure DDoS Protection
Voor wie in de cloud werkt, bieden de grote cloudproviders hun eigen DDoS-bescherming als onderdeel van hun infrastructuur.
Gebruik monitoringtools zoals Datadog, Zabbix of Prometheus om verkeer, serverbelasting en fouten continu in de gaten te houden.
Stel meldingen in voor verdachte pieken, timeouts of CPU-belasting.
Maak een incident response plan zodat je team weet wat te doen bij een aanval: wie schakelen we in, welke stappen nemen we, welke communicatie volgt?
Als je onder aanval ligt, zijn dit enkele directe stappen die je kunt ondernemen:
Identificeer het type aanval (volumetrisch, protocol, applicatie).
Schaal tijdelijk op in je infrastructuur om de piekbelasting op te vangen.
Activeer je DDoS-beschermingsmechanismen.
Informeer je hostingpartij of cloudprovider – zij hebben vaak extra tools om je te helpen.
Communiceer met klanten of gebruikers – transparantie helpt om vertrouwen te behouden.
Bescherming tegen DDoS is geen eenmalige taak, maar een doorlopend proces van testen, leren en aanpassen.
DDoS-aanvallen zijn de afgelopen jaren geavanceerder, toegankelijker en gevaarlijker geworden. Waar het vroeger vooral draaide om het tijdelijk onbereikbaar maken van een website, zijn de motieven en middelen inmiddels veel breder. Bedrijven krijgen nu te maken met strategische aanvallen die niet alleen overbelasting veroorzaken, maar ook kunnen dienen als afleiding of drukmiddel.
Steeds vaker zijn DDoS-aanvallen niet het werk van professionele hackers, maar van mensen die ze simpelweg inhuren. Dit fenomeen staat bekend als DDoS-for-hire.
Via zogenaamde booter- of stresser-platformen kan vrijwel iedereen online een aanval laten uitvoeren. Voor een paar euro start je al een aanval die minuten tot uren aanhoudt. De drempel is laag en technische kennis is niet nodig.
Deze diensten zijn vaak te betalen via cryptovaluta, waardoor de afzender ontraceerbaar blijft. Ze maken gebruik van bestaande botnets, en bieden dashboards waarmee je als ‘klant’ zelfs statistieken kunt bekijken over de impact van je aanval.
Met de opkomst van nieuwe technologieën ontstaan er ook nieuwe kwetsbaarheden. Vooral Internet of Things (IoT)-apparaten vormen een risicofactor.
Slimme apparaten zoals camera’s, printers en routers worden vaak slecht beveiligd geleverd. Zonder updates of met standaardwachtwoorden worden ze een makkelijk doelwit voor botnet-aansturing.
Aanvallen zijn tegenwoordig zelden eendimensionaal. Aanvallers combineren verschillende aanvalstypes – bijvoorbeeld volumetrisch verkeer én gerichte http-verzoeken – om beveiligingslagen te omzeilen en detectie te vertragen.
Niet alle aanvallen zijn gericht op winst. Er zitten ook andere redenen achter, afhankelijk van het type dader en het doelwit.
Concurrentie: bedrijven vallen elkaar soms aan om marktaandeel te winnen of een campagne te saboteren.
Hacktivisme: organisaties of overheden worden getroffen vanuit ideologische of politieke overtuiging.
Afleiding: terwijl het IT-team de DDoS-afweer coördineert, kunnen andere delen van het netwerk worden aangevallen voor gegevensdiefstal of sabotage.
Moderne DDoS-aanvallen zijn dus niet alleen een technische uitdaging, maar ook een strategisch risico dat deel moet uitmaken van je bredere cybersecuritybeleid.
DDoS-aanvallen blijven een serieuze dreiging voor elke organisatie met een online aanwezigheid. Of het nu gaat om een tijdelijke verstoring of een gerichte actie om schade aan te richten: de impact is vaak groter dan gedacht. Een goede verdediging begint bij begrip van de techniek, het herkennen van signalen én het nemen van passende maatregelen.
Volledig beschermen is in de praktijk lastig, zelfs grote platforms kunnen geraakt worden. Maar met de juiste voorbereiding kun je de schade beperken en sneller herstellen wanneer het gebeurt.
Of je nu een developer bent die de infrastructuur beheert, een ondernemer die zijn webshop draaiende wil houden, of een IT-professional die risico’s wil verkleinen, het is belangrijk om voorbereid te zijn op wat er kan komen.
Of neem contact op als je zoekt naar ervaren developers die kunnen helpen met schaalbare, veilige en toekomstbestendige softwareoplossingen.
DDoS staat voor Distributed Denial of Service. Het is een type cyberaanval waarbij meerdere apparaten tegelijk een server of netwerk overbelasten, met als doel deze onbereikbaar te maken.
Ja, het uitvoeren van een DDoS-aanval is strafbaar in veel landen, waaronder Nederland. Zelfs het inhuren van een aanval via een booter-service kan leiden tot vervolging.
Bij een DoS-aanval komt het verkeer van één bron, terwijl bij een DDoS-aanval duizenden bronnen worden ingezet. DDoS is daardoor moeilijker te blokkeren en vaak veel krachtiger.
Een DDoS-aanval kan variëren van enkele minuten tot meerdere dagen, afhankelijk van het doel van de aanvaller en hoe snel er wordt ingegrepen.
Als een software engineering consultant die zich richt op de backend, ben ik toegewijd aan het bouwen van robuuste, efficiënte en schaalbare systemen die uitzonderlijke gebruikerservaringen mogelijk maken. Ik ben trots op het creëren van degelijke backend architecturen, het zorgen voor naadloze integraties en het optimaliseren van prestaties om te voldoen aan de hoogste normen van betrouwbaarheid, functionaliteit en schaalbaarheid.
