Een proof of concept is een belangrijk hulpmiddel om de haalbaarheid van een idee, product of technologie in een vroeg stadium te toetsen. Het is een strategisch instrument om risico’s te verkleinen, investeringen te onderbouwen en stakeholders te overtuigen.
Een proof of concept (POC) is een kleinschalige uitvoering van een idee of technologie met als doel om de technische en/of functionele haalbaarheid ervan te bewijzen. In tegenstelling tot een volledig product of prototype, ligt de focus op het beantwoorden van de vraag: kan dit werken?
Je gebruikt een POC vooral om onzekerheden weg te nemen voordat je tijd en geld steekt in verdere ontwikkeling. Denk aan nieuwe features, integraties, technologieën of zelfs hele businessmodellen.
Een POC is vooral geschikt wanneer:
Je te maken hebt met technische onzekerheden.
Er nog geen draagvlak is binnen het team of bij stakeholders.
Je snel feedback wilt van experts of gebruikers zonder direct iets groots te bouwen.
Je wilt aantonen dat jouw oplossing een werkelijk probleem oplost.
Dit betekent concreet: geen maandenlange ontwikkeltrajecten op basis van aannames, maar kortcyclisch toetsen of je op de juiste weg zit.
Een proof of concept wordt vaak verward met begrippen als een prototype, pilot of MVP. Hoewel ze allemaal onderdeel kunnen zijn van productontwikkeling, dienen ze elk een ander doel. Het is belangrijk dat je deze verschillen begrijpt, zodat je het juiste middel inzet op het juiste moment.
Een POC is gericht op de haalbaarheid van een idee. Het draait om het antwoord op de vraag: kan dit technisch of functioneel werken? Het is meestal intern gericht, kleinschalig opgezet, en nog niet bedoeld voor eindgebruikers.
Voorbeeld: je wilt testen of een integratie met een externe API mogelijk is. Je maakt een eenvoudige testopstelling die alleen dat onderdeel valideert.
Een prototype is een visuele of functionele representatie van het product. Hier draait het meer om gebruikservaring en design, minder om technische werking. Je gebruikt een prototype vaak om feedback op de gebruikersinterface of flow te verzamelen.
Voorbeeld: je maakt een klikbaar ontwerp in Figma of een frontend zonder backend om het idee aan stakeholders te laten zien.
Een pilot is een kleinschalige uitrol in de praktijk, vaak met echte gebruikers. Het doel is om het product in een realistische setting te testen voordat je volledig live gaat.
Voorbeeld: je laat een beperkt aantal klanten een vroege versie van je software gebruiken om bugs, gebruikspatronen en reacties te observeren.
Een MVP is een minimale eerste versie van je product die al waarde levert aan echte gebruikers. Het bevat alleen de kernfunctionaliteiten die nodig zijn om feedback op te halen en te leren van gedrag in de markt.
Voorbeeld: een werkende app met alleen de basaalste functie, waarmee je kunt testen of er vraag is.
Een proof of concept opzetten vraagt om een gestructureerde aanpak. Hieronder vind je een helder stappenplan dat helpt om de juiste keuzes te maken en je team efficiënt te begeleiden.
Formuleer duidelijk welk probleem je met de POC wilt aanpakken. Richt je op één concrete vraag, bijvoorbeeld:
Is deze technologie geschikt voor onze bestaande infrastructuur?
Of: Kunnen we deze functionaliteit bouwen binnen de huidige architectuur?
Een scherpe probleemdefinitie voorkomt dat je POC te breed of vaag wordt.
Beschrijf wat er wel en niet binnen de POC valt. Richt je uitsluitend op het onderdeel dat je wilt testen. Beperk het aantal variabelen, zodat de uitkomst eenduidig is.
Scopevoorbeeld: We testen alleen of het AI-model in staat is om ruwe tekst automatisch te taggen – gebruikersinterface valt buiten scope.
Welke mensen, tools, data en tijd heb je nodig? Bepaal wie betrokken moeten zijn: developers, data scientists, security-specialisten, etc. Denk ook aan technische randvoorwaarden zoals testomgevingen en API-toegang.
Wat bepaalt of de POC geslaagd is? Stel vooraf objectieve criteria op, zoals:
Reactietijd < 500 ms
95% nauwkeurigheid in output
Succesvolle API-koppeling zonder errors
Zorg dat alle betrokkenen deze criteria kennen en erkennen.
Plan niet te ruim, maar ook niet te krap. Een POC is geen langdurig project. Houd het beperkt: vaak is een tijdspad van 1 tot 3 weken voldoende. Benoem ook belangrijke checkmomenten.
Bouw de kleinst mogelijke implementatie om je hypothese te testen. Het hoeft niet mooi te zijn, maar het moet functioneel laten zien of het idee technisch werkt. Leg vast hoe de demo werkt en waar je op let.
Deel je demo intern met stakeholders: developers, security, management, business owners. Vraag naar hun reacties op basis van de succescriteria. Noteer zowel technische als organisatorische input.
Vergelijk de resultaten met de vooraf bepaalde criteria. Wat werkte goed? Wat niet? Is verdere uitwerking zinvol of moet het idee worden aangepast?
Een goed uitgevoerde POC helpt bij data-driven besluitvorming, ook als het resultaat negatief is.
Is de POC geslaagd? Bepaal dan samen met het team wat de logische volgende stap is: een prototype, MVP of volledige uitrol. Zet de inzichten om in een heldere roadmap, inclusief risico’s en afhankelijkheden.
Een proof of concept wordt in uiteenlopende sectoren ingezet om risico’s te beperken en innovaties te toetsen. Voor product owners en development teams is het vooral waardevol om technische aannames te valideren voordat je kostbare ontwikkeltijd investeert. Hieronder vind je een aantal veelvoorkomende toepassingen.
In softwareprojecten draait een proof of concept vaak om het testen van technische haalbaarheid. Denk aan:
Het integreren van een nieuwe technologie (zoals een AI-model of externe API).
Het koppelen van systemen met verschillende architecturen.
Het inschatten van performance of schaalbaarheid.
Het dé manier om technische keuzes te onderbouwen richting stakeholders en development teams. Je voorkomt hiermee dat het team werkt op basis van aannames of gokwerk.
Een POC helpt om nieuwe businessmodellen of productideeën in de praktijk te testen. Hierbij ligt de nadruk niet alleen op technologie, maar ook op marktvalidatie:
Zouden klanten dit willen gebruiken?
Zien interne stakeholders de meerwaarde?
Kunnen we hiermee kosten besparen of processen versnellen?
Je kunt bijvoorbeeld een interne POC opzetten voor een nieuw klantportaal of een geautomatiseerd rapportagesysteem.
Binnen security kan een POC laten zien of een specifieke oplossing voldoet aan de veiligheidseisen van de organisatie. Denk aan:
Het testen van encryptieoplossingen
Inzet van identity providers (zoals OAuth of SSO)
Controle op datalekpreventie of autorisatiebeheer
Een geslaagde POC in security-context is essentieel voor vertrouwen en goedkeuring vanuit compliance.
Bij fysieke producten of embedded systemen wordt een POC vaak gebruikt om te controleren of een ontwerp technisch uitvoerbaar is. Denk aan:
Een sensor die data moet verzamelen en draadloos verzenden
Het combineren van hardware en software in IoT-oplossingen
Hoewel dit verder afstaat van softwareontwikkeling, zijn de principes vergelijkbaar: je wil weten of iets kán werken.
Een proof of concept is geen overbodige stap, maar een essentieel hulpmiddel in de beginfase van productontwikkeling. Het biedt strategische voordelen op zowel technisch als zakelijk vlak.
Een POC helpt om risico’s vroegtijdig te signaleren. Je voorkomt dat je maanden werkt aan iets dat uiteindelijk niet haalbaar blijkt. Denk aan integraties die onmogelijk zijn, technische beperkingen die je initieel over het hoofd zag, of aannames die niet blijken te kloppen.
Door dit soort blokkades vroeg aan het licht te brengen, bespaar je op lange termijn tijd én geld.
Zeker bij innovatieve ideeën of grotere veranderingen is het overtuigen van stakeholders een uitdaging. Een goed uitgevoerde POC kan helpen om twijfels weg te nemen en draagvlak te creëren.
Een werkende demo zegt vaak meer dan een PowerPointpresentatie. Het laat zien dat het idee niet alleen ambitieus is, maar ook uitvoerbaar.
Een POC vraagt relatief weinig middelen en tijd, maar voorkomt dure fouten later in het proces. Je weet van tevoren waar je aan toe bent, in plaats van halverwege moeten bijsturen op basis van nieuwe inzichten.
Voor teams die werken met beperkte budgetten of onder druk staan van deadlines, is dit een belangrijk voordeel.
Een POC beantwoordt technische vragen die cruciaal zijn voor verdere ontwikkeling. Werkt deze API zoals verwacht? Is onze bestaande infrastructuur geschikt? Hoe reageert het systeem onder druk?
Zonder een POC blijft dit giswerk. Met een POC heb je bewijs.
Een proof of concept kan veel waarde opleveren, maar alleen als het goed wordt opgezet. In de praktijk gaan veel POC’s de mist in door verkeerde aannames of gebrekkige uitvoering. Hieronder vind je de meest voorkomende valkuilen en hoe jij ze kunt vermijden.
Een veelgemaakte fout is dat de POC te veel wil aantonen in één keer. Hierdoor raak je het doel kwijt en verspil je tijd aan randzaken. Houd de scope smal en gericht op één centrale vraag. Alles wat niet direct bijdraagt aan het testen van die vraag, hoort niet thuis in de POC.
Als je vooraf niet bepaalt wat een “geslaagde” POC is, weet niemand waar hij op moet sturen. Dit maakt het lastig om objectief te evalueren. Stel meetbare criteria op die helder en haalbaar zijn. Zorg dat alle stakeholders deze criteria begrijpen en onderschrijven.
Een proof of concept is geen einddoel. Toch blijft het resultaat in veel organisaties op de plank liggen. Er wordt niets gedaan met de uitkomsten, of de POC wordt niet omgezet naar een prototype of MVP. Plan dus altijd vooraf wat je met de resultaten gaat doen.
Soms wordt er van een POC verwacht dat het eruitziet als een afgewerkt product. Of dat het getest wordt door eindgebruikers. Dit zorgt voor verkeerde verwachtingen en onnodige druk op het ontwikkelteam. Zorg dat iedereen begrijpt wat een POC is en wat het niet is.
Een proof of concept is geen luxe, maar een slimme eerste stap voor elk development team dat zekerheid wil voordat er serieus wordt geïnvesteerd. Door met een gerichte POC de haalbaarheid van je idee te toetsen, voorkom je dure fouten, krijg je sneller intern draagvlak en bouw je met vertrouwen verder aan het uiteindelijke product.
Een proof of concept bevat een duidelijke probleemdefinitie, een afgebakende scope, benodigde middelen, succescriteria, een eenvoudige werkende demo, en een evaluatieplan met vervolgstappen.
Een POC toont aan of een idee technisch of functioneel haalbaar is. Dit gebeurt via een beperkte, gecontroleerde uitvoering die wordt getest op vooraf vastgestelde succescriteria.
Een POC (proof of concept) test de haalbaarheid binnen een specifieke context. Een POP (proof of principle) bewijst dat een technisch concept in theorie werkt, vaak los van praktische implementatie of integratie.
Als Marketing & Sales Executive bij Tuple maak ik gebruik van mijn expertise op het gebied van digitale marketing terwijl ik voortdurend streef naar persoonlijke en professionele groei. Mijn sterke interesse in IT motiveert me om op de hoogte te blijven van de nieuwste technologische ontwikkelingen.
